Paranın Birimi Nedir ?

Tarih boyunca binlerce para birimi bulundu, kullanıldı ve unutuldu. Hala binlerce para birimi icat ediliyor çünkü para birimi deyince hemen herkesin aklına paranın nominal değeri geliyor(100 TL , 500 USD , 50 EURO vb.). Bu çalışmada “Para Birimi” kavramını daha iyi anlamak farklı ele alacağız. Günümüzde kullanılan ülke paralarının birimi aslında paranın çeşidini belirtir. Tıpkı uzunluğun ölçüsü metre ile yard arasındaki ilişki gibidir. Para belli özelliklere verilen genel addır ve tarih boyunca hep bu realite ile varlığını sürdürmüştür. Para gerçek ve fiziksel bir büyüklüğü ifade ediyorsa, fiziksel bir birimi olmak zorundadır.

Doğadaki Temel Fiziksel büyüklükler.

Öncelikle temel fiziksel büyüklükleri tanımlayalım, temel fiziksel büyüklükler karşılığında rezerv tutulan ya da başka birimlerden türetilmeyen birimlerden oluşur. Diğer bütün fiziksel büyüklükler (momentum, enerji vs) bu temel birimlerden türer. Mesela 1 kg = 1 kg kabulümüz tamamen karşılığında tutulan hassas ölçümlere dayanan 1 KG’lik rezerv sayesinde yapılır.

Dönemin tüccarları yüksek dağ seviyesinde ya da yüksek rakımlı şehirlerden aldıkları ürünleri (özellikle altın gümüş gibi), deniz seviyesindeki şehirlerde satıp inanılmaz karlar elde edebiliyordu. Çünkü ticarette bugün bile kütle değil ağırlık kullanıyoruz. Ağırlık bir kuvvet çeşididir ve birimi Newtondur. Ağırlığı hesaplamak tarih boyunca kütleyi hesaplamaktan çok daha kolay olmuştur. Çünkü basit bir yay sistemi (bükülmüş bir demir , bakır yada tunç bir çubuk) ile ağırlık ölçer yapmak kolaydı. Ağırlık hesabı ise W=m.g ile yani kütle çarpı yerçekimi ivmesi ile bulunur. Dolayısıyla yüksek rakımlı bölgelerde, yerden uzaklaşıldığı için yerçekimi düşer, dolayısıyla 1 kg (ağırlık olarak ölçülen) ürünler, deniz seviyesinde daha ağır geliyordu ve tüccarlar çok daha karlı işlemler yapabiliyordu.

Ayrıca sadece yükseklik değil, Dünyanın mükemmel bir küre olmamasından kaynaklanan yerçekimi değişiklikleri de bu ticaretleri etkilemiştir. EKVATOR bölgesi dünya merkezine uzak olduğu için yerçekimi düşüktür.

ölgelerin coğrafi özelliklerine göre (dağlık, maden-volkan içeren vs vs) bile yerçekiminde anomaliler oluşabilir. Aynı Ölçüm aracı ve aynı ürün 100 km farklı bölgelerde bile farklı sonuçlar verebilir. Dolayısıyla her ölçüm bile yöreseldir ve uluslararası standarta yani merkezi bir kararlaştırmaya muhtaçtır.

Temel büyüklükler incelendiğinde, Para için en uygun olan fiziksel büyüklüğün Zaman, birimin de saniye olduğu açıkça dikkat çekmektedir. Analojik olarak, Para Birimi deyince günümüzde aklımıza ağırlık geliyorken, biz burada Paranın gerçek birimini yani kütlesinin “saniye” biriminde olabileceği bir hipotez ile başlayıp, tarih boyunca para sistemlerini bu çerçevede inceleyeceğiz. Para Fiziksel bir büyüklüktür, birimi saniyedir!