Varlık(Emtia) Borsası ve Kronoloji

Varlık Borsası, borsacıların ve tüccarların hisse senetleri, devlet ya da şirket hisse senetleri, tahviller ve diğer finansal araçlar gibi menkul kıymetlerde işlem yapmalarını sağlayan bir altyapıdır. Bu altyapının zaman içinde nasıl geliştiğine dair önemli noktalara kronolojik olarak göz atalım :

• Geç 15. yüzyıl – Belçika, Antwerp, tüccarlar ve tefecilerin iş yapmak ve kişisel borç sorunlarıyla ilgilenmek için buluştuğu bir ticaret merkezine dönüşür. Tahvil ve bono ticareti yaptılar (Petram, 2014).

• 1611 – İlk hisse senedi alım satım merkezinin oluşturulması ve Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin halka açık ilk kuruluş olması.

• 18. yüzyılın ortalarına kadar – The Dutch East India Company'nin borsadaki hakimiyeti ve anonim şirketlerin (The East India Companies) armatör ve yatırımcı şeklinde ortaya çıkışı (Kerimbek ve diğerleri, 2019)

• 1773 – İlk borsa olan LSE'nin (Londra Menkul Kıymetler Borsası) kurulması

• 1790 – Amerika'da ilk borsa olan PSE'nin (Philadelphia Menkul Kıymetler Borsası) kurulması

• 1792 - Buttonwood Tree Anlaşması kapsamında NYSE'nin (New York Menkul Kıymetler Borsası) kurulması. NYSE, dünyanın en güçlü borsası olmaya devam etti.

• 1896 – Sadece 12 bileşenli Dow Jones Endüstriyel Ortalamasının Kurulması (Şirketler)

• 1923 – Henry Barnum Poor tarafından S&P (Standard and Poor) 500'ün ilk versiyonunun 1926 yılına kadar sadece 90 hisse senedini takip eden Poor Publishing aracılığıyla oluşturulması

• 1929 – Başarılı bir on yılın ardından ABD borsasının çöküşü. Spekülatörler piyasaya büyük bahisler koyarak fiyatların şişirilmesine neden oldu.

• 1941 – S&P, Poor Publishing ve Standard Statistics'in birleşmesiyle resmi olarak kuruldu.

• 1971 - NYSE hakimiyetine meydan okumak için NASDAQ'da (Ulusal Menkul Kıymet Satıcıları Otomatik Fiyat Teklifleri Birliği) alım satımın başlaması

• 1981 – Kurumsal satın almaların ve portföy sigortasının etkinliğe giden yıllarda fiyatları yukarı çekmesinin ardından 'Kara Pazartesi' (19 Ekim) burada (Kerimbek ve diğerleri, 2019).

• 2008 – ABD konut piyasasının büyümesi ve çöküşü ve finansal piyasada ipotek destekli menkul kıymetlerin artması nedeniyle borsa çöktü.

Bugün, NYSE borsanın gücü olarak duruyor, ancak NASDAQ piyasa değerinde çok geride. Dünya genelinde borsalar da yerel ekonomilerin büyümesine paralel olarak güçlendi, örneğin TSE (Tokyo Menkul Kıymetler Borsası) (Petram, 2014). Borsanın tarihi göz önüne alındığında, NYSE devinin asırlık hakimiyeti için en üst noktadan çıkması zor olacak. Yine de bekleyip görelim!